Poing 53 Poing 54 Poing 55. De shuttle gaat in een rustig ritme van het ene racket naar het andere. Hoe langer je die shuttle heen en weer kunt slaan hoe leuker het is. Het gaat bij ‘campingbadminton’ niet om winnen of verliezen, het gaat om het hoog houden van die shuttle.
Dat Poing Poing Poing kan bijna eindeloos doorgaan en het lijkt wel of het geen greintje energie kost.
Volwassene-Volwassene transactie
In een gesprek kan dat ook zo gaan. Sanne komt op maandagochtend Jaap tegen bij het koffieapparaat: “Hé Jaap, goed weekend gehad?” Jaap: “Ja lekker en jij?” Sanne reageert enthousiast: “Ja, prima joh. We zijn gister heerlijk uit wezen waaien aan het strand. Was echt spectaculair met die storm. Heb jij nog iets leuks gedaan?”
Er worden over en weer feiten uitgewisseld. Het gesprek kabbelt lekker door. Het is dat er ook nog gewerkt moet worden ;-) anders zouden Sanne en Jaap eindeloos door kunnen praten.
Volgens de Transactionele Analyse is dit een Volwassene-Volwassene transactie. In een plaatje ziet dat er zo uit:
De P staat hierbij voor Prikkel (de eerste vraag van Sanne), de R voor Respons (de reactie van Jaap). De O staat voor Ouder, de V voor Volwassene, de K voor Kind. De Transactionele Analyse noemt O, V, K ego-toestanden*.
Energievreter
Het spelletje badminton kan ook heel anders gaan. Als je net als ik een heerlijk motorische kluns bent en speelt met iemand die wel handig in badminton is, sport je je een slag in de rondte.
Je rekt en strekt aan alle kanten om die shuttle nog te raken. En dan nog mis je de helft van de tijd. Stiekem vind je dat niet zo’n drama, want dan kun je rustig op zoek naar de shuttle en weer even op adem komen.
Vervelender wordt het als de andere speler dan eens even breed uit gaat meten hoe klunzig jij bent. “Nou mis je hem weer! Ongelooflijk, makkelijker kan ik het toch niet maken voor je.” Je voelt je alleen maar kleiner en klunziger worden. Dit is geen leuk spelletje, dit vreet energie. En toch ga je ermee door, je zit nu een keer in het spel.
Ouder-Kind transactie
Iets vergelijkbaars zie je soms in gesprekken. “Zoals jij met je dossiers omgaat is toch gewoon ongelofelijk,” valt Annemiek scherp uit. Karin schrikt zich rot en stamelt: “Ik weet niet… Wat doe ik verkeerd dan?” Annemiek briest: “Pardon? Ga me nou niet vertellen dat je niet eens weet wat je verkeerd doet?” Karin put zich uit in excuses: “Het spijt me, ik snap er niks van.”
Ook dit gesprek kan eindeloos doorgaan. Dat is niet leuk en vreet voor beide partijen energie.
Volgens de Transactionele Analyse is dit een Ouder-Kind transactie. Annemiek reageert hier vanuit Ouder, zij heeft strikte normen en beschuldigt Karin. Karin reageert verontschuldigend vanuit Kind. In een plaatje ziet dat er zo uit:
De P is hierbij de opmerking van Annemiek en de R voor de reactie van Karin.
Is Volwassene het beste?
Misschien lijkt het nu alsof je altijd vanuit Volwassene met elkaar moet communiceren. Dat is beslist niet zo. Ieder mens heeft behalve Volwassene ook Ouder en Kind in zich en ook die verdienen de ruimte. Bovendien zou het (net als bij campingbadminton) maar saai worden als je altijd vanuit Volwassene met elkaar communiceerde.
Complementaire transacties
Beide gesprekken zijn voorbeelden van complementaire transacties: Jaap reageert zoals Sanne verwacht en Karin reageert zoals Annemiek verwacht. In de plaatjes lopen de pijlen met P en R evenwijdig. Zolang die pijlen evenwijdig blijven lopen (dus zolang beide partijen blijven communiceren zoals de ander verwacht) kan de communicatie eindeloos doorgaan.
Zolang transacties complementair blijven kan de communicatie eindeloos doorgaan. Net als met het spelletje badminton ga je bijna vanzelf door met communiceren, of het nou energie vreet of niet.
Kortom: word je bewust van eindeloos doorgaande gesprekken en de energie die dat (soms) van je vreet. In een volgend artikel vertel ik hoe je zo’n gesprek kunt ombuigen.
* Ego-toestanden:
- Ouder ego-toestand: Gedrag, gedachten en gevoelens, overgenomen van ouders of ouderfiguren
- Volwassene ego-toestand: Gedrag, gedachten en gevoelens die een directe respons zijn op het hier-en-nu
- Kind ego-toestand: Gedrag, gedachten en gevoelens, vanuit de kinderjaren herhaald
© Albertine ’t Hoen photo credit: Dave Dugdale