Tal Ben-Shahar worstelde zelf jarenlang met perfectionisme en faalangst. Hij verdiepte zich erin en schreef er een boek over: De optimalist. Daarin beschrijft hij wat perfectionisme werkelijk is en hoe je dit obstakel kunt overwinnen en een gelukkiger leven kunnen leiden.
Ben-Shahar ziet perfectionisme en optimalisme als een continuüm met aan het ene uiteinde negatief, maladaptief perfectionisme en aan het andere uiteinde positief, adaptief perfectionisme (optimalisme).
Niemand is 100% perfectionist of 100% optimalist. Bovendien ben je in het ene gebied van je leven meer een optimalist en in een ander gebied meer een perfectionist.
De optimalist heeft een mooie mix van wetenschappelijke onderbouwing en eigen ervaring van de auteur. In het eerste, theoretische deel van het boek gaat Ben-Shahar uitgebreid in op de verschillen tussen perfectionisme en optimalisme.
Acceptatie
Hij benadert perfectionisme en optimalisme vanuit het (al dan niet) accepteren van falen, emoties, succes en realiteit. Het belangrijkste verschil tussen de perfectionist en de optimalist is dat de eerste de realiteit in wezen verwerpt terwijl de laatste de realiteit accepteert.
Een verdere concretisering van optimalisme is te vinden in het tweede (toepassingen) en derde deel (overpeinzingen) van het boek. Daarin valt Ben-Shahar soms wat in herhalingen, maar dat is wat mij betreft het enige minpunt aan dit boek.
Optimaal werk
Bij de toepassingen sprak mij vooral het hoofdstuk over optimaal werk aan. Ben-Shahar belicht daarin onder meer het nut van het maken van fouten en het belang van de balans tussen hard werken en herstelmomenten.
De optimalist is vlot geschreven en leest lekker weg. Toch is het juist bedoeld om langzaam te lezen en als werkboek te gebruiken. Zelf heb ik ook perfectionistische trekjes en ik vond het boek prima bruikbaar. Veel van de vragen en oefeningen in het boek zijn ook goed toe te passen in de coachpraktijk.
Een mooie oefening vind ik de volgende: maak een lijstje van de belangrijkste gebieden in je leven. Bedenk dan per gebied hoeveel tijd je daar ideaal aan zou willen besteden. Dat is de perfecte situatie.
Bedenk vervolgens per gebied hoeveel tijd goed genoeg zou zijn om eraan te besteden: de optimale situatie. Kijk regelmatig op je lijstje om te zien of je optimaal of perfect bezig bent.
Ik vind het boek een aanrader. Het mooie is dat het een uitstekende theoretische onderbouwing heeft, maar gebaseerd is op de enorme ervaring van Ben-Shahar als perfectionist.
Hoop voor perfectionisten
De optimalist geeft hoop voor perfectionisten. Zoals Ben-Shahar zelf zegt: “Bijna twintig jaar zijn voorbijgegaan sinds ik voor het eerst besloot mijn perfectionisme aan te pakken en ik worstel nog steeds. De worsteling is echter geen Sisyfusiaanse strijd meer.”
De optimalist. Leer perfectionisme loslaten. Tal Ben-Shahar
Spectrum 2010 ISBN 978 90 491 0575 4
© Albertine ’t Hoen Deze recensie schreef ik voor het Tijdschrift voor Coaching.